Realiseren van opgaven: formeren van vitale coalities

From Noordoostpolder samenwerkingswijzer
Realiseren van opgaven: formeren van vitale coalities
Realisatie van veel opgaven vraagt samenwerking met andere partijen (‘intern’ of ‘extern’) . Tot samenwerking komen gaat niet vanzelf – het realiseren van vruchtbare samenwerking al helemaal niet.

Het realiseren van samenwerking vormt een waarde op zich. Het is ook een manier of een voorwaarde om tot realisatie van maatschappelijke effecten te komen. Een vitale coalitie drukt uit dat je de samenwerking vanaf de start richt op gecommitteerde partijen die zich met 'ziel en zaligheid' inzetten voor realisatie van de opgave en hun aandeel in de samewerking waar maken.

Richtinggevende vragen:

  • Hoe kun je op basis van toegevoegde waarde samenwerken?
  • Hoe kun je verantwoordelijkheden op een goede manier delen?
  • Hoe kom je met partijen tot coproductie?
  • Hoe kom je tot samenwerking die duurzaam is?
  • Hoe drijf je tegenstellingen op een goede manier ‘op de spits’?
  • Hoe geef je invulling aan een goede rolverdeling en spelregels voor samenwerking?

Ladder van samenwerking

Goede samenwerking is een prestatie op zichzelf en het realiseren van coproductie is een topprestatie! De 'Ladder van samenwerking' geeft aan wat samenwerking met andere partijen vraagt. Coproductie staat aan de top van de ladder van samenwerking. We zien een aantal tussenstappen of prestaties voordat samenwerking ook tot coproductie leidt en daarmee tot het gezamenlijk realiseren van maatschappelijke effecten.


De 'Ladder van samenwerking'
Prestaties samenwerking.png
Prestaties samenwerking.png
Prestaties samenwerking.png

Wat doe je wel en wat doe je liever niet om tot vitale coalities te komen?


  • Verbind verschillende belangen en belanghebbenden zodat zij krachten kunnen bundelen en er meer gerealiseerd kun worden.

  • Ontwikkel als gemeente de bestuursstijl dat je vooral in samenwerking met bewoners en initiatiefnemers maatschappelijke opgaven realiseert.

  • Verbindt als gemeente partijen in de samenleving – zodat zij ook in onderlinge samenwerking maatschappelijke opgaven kunnen realiseren.

  • Kijk per onderwerp hoe je met elkaar de verantwoordelijkheid én aansprakelijkheid verdeelt. Maak daarbij ook onderscheid in ‘wie waarvoor’.

  • Dat je als gemeente eindverantwoordelijk bent betekent niet dat je alles zelf hoeft te doen.
  • Treedt als gemeente duidelijk en eenduidig op – zodat partijen in de samenleving weten waar ze aan toe zijn (en ook hun bijdrage in vruchtbare aarde kun landen).

  • Faciliteer als gemeente bij complexe processen – waarbij verschillende maatschappelijke partijen samenwerken en/of met elkaar botsen.

  • Werk meer vanuit de menselijke maat en op basis van vertrouwen.
  • Kijk en benoem wat mensen bindt en wat de gemeenschappelijke noemer is. Laat niet alle aandacht uitgaan naar de verschillen.

  • Trap niet in de valkuil van verdergaande juridisering en formalisering.

  • Voorkom een verantwoordingscircus met heel veel rapportages en accountantscontroles. In de plaats daarvan: Investeer in een goede samenwerkingsrelatie met een gesubsidieerde partij en in onderling vertrouwen.

  • Ga als gemeente ontschotten – werk met accounthouders in coproductie met maatschappelijke initiatiefnemers.

  • Verleg energie en aandacht van visievorming naar realisatie (zorg hier voor meer balans).
    • Kijk in het proces van visievorming wie ook kun helpen bij de realisatie (‘krachten bundelen’).
    • Organiseer waar dat al kun coproductie met partijen in de samenleving.
    • Vertaal abstracte uitgangspunten in concrete praktijk – maak zichtbaar en invoelbaar wat consequenties zijn van besluiten.
    • Formuleer een aantal concrete realiseerbare / uitvoerbare alternatieven.

Hoe kun je samenwerking evaluereren?


(1) De meerwaarde en resultaten van samenwerking.

  • Zijn de gestelde doelen en opgaven gerealiseerd?
  • Beantwoordt de samenwerking aan de motieven die aanleiding waren voor de samenwerking?


(2) Kosten, kansen en risico’s van samenwerking.

  • Wat is de inzet van financiële en overige middelen om opgaven te realiseren?
  • Is de inbreng van de gemeente in verhouding tot de inbreng en het aandeel van de andere partners?
  • Verzilveren we de kansen die samenwerking met zich meebrengt?
  • Spelen we goed in op de risico’s en is sprake van professioneel risicomanagement?


(3) Het proces en de kwaliteit van samenwerking.

  • Zijn we zelf een goed samenwerkingsspeler voor andere partijen?
  • Staat de onderlinge wisselwerking in het teken van constructieve relaties?
  • Geeft de raad actief sturing aan sturing en controle?
  • Welk spelniveau weten we met samenwerking te realiseren?
    • Zijn we in staat lokale en regionale belangen op een goede manier met elkaar te verbinden?
  • Is sprak van verlegd of verlengd lokaal bestuur?


(4) Het governance regime.

  • Past het gekozen governance regime bij de situatie?
    • Juridische vorm van de samenwerking.
    • Rol-, taak- en bevoegdheidsverdeling.
    • Afspraken, procedures en instrumenten.
  • Is de informatievoorziening en verantwoording tijdig, volledig en relevant om sturing en controle mogelijkheid te maken?

{{#cargo_store:_table=Managed |Version=1.0 |Version_notes=* Initial version |Managed_item_name=Smeden en formeren van samenwerking/Realiseren van opgaven formeren van vitale coalities |Managed_item_type=Page |Wikibase_name=Noordoostpolder samenwerkingswijzer |Server_name=noordoostpolder.samenwerkingswijzer.nl |Creation_date=11 May 2017 01:43:49 |Modification_date=18 May 2017 13:05:41 |Item_authors=User:Lonneke van Oort, User:Bart Litjens PPS |Item_creator=User:Bart Litjens PPS }}

|Version=1.0 |Version_notes=* Initial version |Managed_item_name=Smeden en formeren van samenwerking/Realiseren van opgaven formeren van vitale coalities |Managed_item_type=Page |Wikibase_name=Noordoostpolder samenwerkingswijzer |Server_name=noordoostpolder.samenwerkingswijzer.nl |Creation_date=11 May 2017 01:43:49 |Modification_date=18 May 2017 13:05:41 |Item_authors=User:Lonneke van Oort, User:Bart Litjens PPS |Item_creator=User:Bart Litjens PPS }}

|Version=1.0 |Version_notes=* Initial version |Managed_item_name=Smeden en formeren van samenwerking/Realiseren van opgaven formeren van vitale coalities |Managed_item_type=Page |Wikibase_name=Noordoostpolder samenwerkingswijzer |Server_name=noordoostpolder.samenwerkingswijzer.nl |Creation_date=11 May 2017 01:43:49 |Modification_date=18 May 2017 13:05:41 |Item_authors=User:Lonneke van Oort, User:Bart Litjens PPS |Item_creator=User:Bart Litjens PPS }}