Een zichtbare en positieve bijdrage vanuit de politiek
Politiek heeft in de ogen van heel veel mensen vaak eerder een negatieve lading. Politiek staat voor hen gelijk aan machtsspelletjes, gekissebis en ‘elkaars vliegen afvangen’. Politiek staat voor manipulatie en partijpolitieke profilering over de hoofden van de burgers heen. Het is zaak om dat te keren: dat is de ontwikkelopgave!
Net als bij democratie is politiek niet iets exclusiefs voor de raad. Politiek vindt ook plaats ‘op straat’: in organisaties, bedrijven, buurten én huishoudens – ook hier is het zaak belangenconflicten te beslechten. Vaak gebeurt dat ook: met elkaar, ‘in eigen kring’ – dat gebeurt op een democratische manier, maar ook op een autoritaire manier.
Dat neemt niet weg dat de gemeenteraad als gekozen volksvertegenwoordiging bij uitstek een politieke rol vervult – meteen al gezien de aard van het onderwerp, of in laatste instantie als de samenleving er onderling niet uitkomt.
- Als volksvertegenwoordiger goed zicht hebben op alle belangen en in verbinding staan met alle belanghebbenden.
- Het ontwikkelen en uitdragen van een politieke visie hoe om te gaan met de diverse belangen en hoe deze te wegen. Welke belang prevaleert? Waar liggen mogelijkheden voor het bundelen van belangen? Hoe gaan we om met botsende belangen?
- Het maken van politieke keuzes: uitsluitsel geven over belangenafwegingen waar de samenleving zelf moeilijk uit komt en daarmee het verlenen van democratische legitimiteit.
- Politieke sturing als uitkomst van een zorgvuldige afweging en daarmee bijdragen aan het realiseren van maatschappelijke opgaven.
- Politieke verantwoording afleggen over de gemaakte keuzes.
- Politiek toezicht houden: controleren, vinger aan de pols houden, meekijken.
De ontwikkelopgave is ook dat initiatiefnemers en andere belanghebbenden onderling tot een goede bundeling of bemiddeling van belangen kunnen komen – en dus een deel van de politieke rol oppakken.
Richtinggevende vragen
- Zijn alle belangen en belanghebbenden goed in beeld?
- Hoe kun je goed overzicht krijgen over alle relevante belangen, juist ook waar niet iedereen voor zijn of haar belang opkomt?
- Kan je met elkaar in de raad de politiek-relevante keuzevraagstukken benoemen ook als je inhoudelijk tot andere keuzes komt?
- Hoe kan het college (en de ambtelijke organisatie) de raad helpen zijn politieke rol te vervullen?
- Wanneer heeft raadsbemoeienis toegevoegde waarde? Wanneer niet? Wanneer kunnen alle betrokkenen zelf hun belangen bemiddelen?
- Wanneer heeft bemoeienis vanuit het gemeentebestuur als geheel toegevoegde waarde?
Wat doe je wel en wat doe je liever niet om een zichtbare en positieve bijdrage te leveren?
- Neem de tijd en ruimte om alle belangen en alle belanghebbenden goed in beeld te krijgen.
- Het goed zicht hebben op alle belangen en belanghebbenden maakt onderdeel uit van een goede voorbereiding door besluitvorming door de raad. Spreek als raad ook richting het college uit dat dit een belangrijke kwaliteitseis is.
- Kijk nadrukkelijk of je een toegevoegde waarde kunt bieden.
- Ga niet naïef helpen vanuit goede bedoelingen.
- Ga geen middelen inzetten, als de effectiviteit daarvan zeer betwijfelbaar is.
- Investeer in evaluatie ex ante.
- Geef alle belanghebbenden een stem. Geef ze een podium. Activeer of ondersteun die belanghebbenden die niet of te weinig voor zichzelf kunnen opkomen.
- Voorkom dat het proces onevenwichtig wordt doordat alleen de tegenstanders zich laten horen.
- Voorkom dat alleen de personen of de organisaties die het beste voor hun eigen belang opkomen invloed hebben.
- Luister goed naar de onderliggende belangen en zorgen van mensen.
- Houd rekening met de belangen van minderheden.
- Investeer in de kwaliteit van besluitvorming en van de besluiten.
- Geef waar nodig politieke leiding. Biedt duidelijkheid door bij belangenverschillen tot een heldere afweging en besluiten te komen. Ga niet eindeloos polderen als dat zinloos is. Ga niet wachten totdat er consensus is – waar op voorhand al duidelijk is dat dit niet gaat ontstaan.
- Vertaal belangenconflicten in heldere politieke keuzevraagstukken. Bespreek deze met en leg deze ook voor aan initiatiefnemers en alle andere alle betrokkenen/ belanghebbenden. Kijk waar je als raad over moet beslissen en wat alle belanghebbenden onderling kunnen bepalen.
- Sta voor de consequenties van eerder genomen besluiten. Ga niet dralen en herroepen. Wees een betrouwbare overheid. Hou je aan de uitgezette koers en volg geen dwarrelkoers.
- Zorg bij maatschappelijke initiatieven dat ook het ‘algemeen belang’ aan tafel is als het gaat om belangrijke én politiek gevoelige onderwerpen. Diverse rollen zijn dan denkbaar:
- Een toezichthoudende rol waarbij het gemeentebestuur zich terughoudend opstelt en bijvoorbeeld toezicht houdt op het proces. Dit kan bijvoorbeeld als de initiatiefnemers en andere belanghebbenden er onderling goed uit kunnen komen.
- Een samenwerkende rol, bijvoorbeeld waar je als gemeente de belangen kun vertegenwoordigen die niet aan tafel zitten én er voor iedereen een bevredigende oplossing mogelijk is.
- Een bepalende rol als de belangen veel verder strekken dan waar het initiatief om gaat (én deze belangen niet aan tafel zitten).
- Kies als gemeente eigen positie als hoeder van het algemeen belang. Houd je eigen verantwoordelijkheid en laat ook zien of horen dat je daarvoor staat.
{{#cargo_store:_table=Managed |Version=1.0 |Version_notes=* Initial version |Managed_item_name=Levende en betekenisvolle democratie/Een zichtbare en positieve bijdrage vanuit de politiek |Managed_item_type=Page |Wikibase_name=Noordoostpolder samenwerkingswijzer |Server_name=noordoostpolder.samenwerkingswijzer.nl |Creation_date=11 May 2017 03:32:37 |Modification_date=16 May 2017 13:03:14 |Item_authors=User:Lonneke van Oort, User:Bart Litjens PPS |Item_creator=User:Bart Litjens PPS }}
- Democratisch handelen: in de raad én op straat
{{#cargo_store:_table=Managed
|Version=1.0 |Version_notes=* Initial version |Managed_item_name=Levende en betekenisvolle democratie/Een zichtbare en positieve bijdrage vanuit de politiek |Managed_item_type=Page |Wikibase_name=Noordoostpolder samenwerkingswijzer |Server_name=noordoostpolder.samenwerkingswijzer.nl |Creation_date=11 May 2017 03:32:37 |Modification_date=16 May 2017 13:03:14 |Item_authors=User:Lonneke van Oort, User:Bart Litjens PPS |Item_creator=User:Bart Litjens PPS }}
- Een zichtbare en positieve bijdrage vanuit de politiek
{{#cargo_store:_table=Managed
|Version=1.0 |Version_notes=* Initial version |Managed_item_name=Levende en betekenisvolle democratie/Een zichtbare en positieve bijdrage vanuit de politiek |Managed_item_type=Page |Wikibase_name=Noordoostpolder samenwerkingswijzer |Server_name=noordoostpolder.samenwerkingswijzer.nl |Creation_date=11 May 2017 03:32:37 |Modification_date=16 May 2017 13:03:14 |Item_authors=User:Lonneke van Oort, User:Bart Litjens PPS |Item_creator=User:Bart Litjens PPS }}
